Wednesday, October 29, 2008

Ο ρόλος των δασκάλων μας στην εκπαιδευτική μας πορεία


Πολλοί καθηγητές κατά την άσκηση του διδακτικού τους ρόλου, έχουν ως πρότυπο κάποιους από τους καθηγητές που είχαν κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής τους πορείας. Όταν, λοιπόν, έρχονται αντιμέτωποι με διάφορα εκπαιδευτικά προβλήματα, φέρνουν στο μυαλό τους (ίσως και ασυνείδητα) εικόνες από το παρελθόν και το πώς αντέδρασε κάποιος από τους καθηγητές τους σε ανάλογες περιπτώσεις. Έχουν κάποιο μπούσουλα. Με βάση τη διαδικασία αυτή νιώθουν ασφαλείς καθώς έχουν τους πρώην καθηγητές τους ως δίχτυα ασφαλείας.

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που δημιουργούνται νέα πεδία στην σχολική δραστηριότητα;

Πεδία που δεν υπήρχαν στο παρελθόν, παρουσιάζουν το «μειονέκτημα», να μη μας δίνουν εικόνες αντίδρασης και αντιμετώπισης ανάλογων περιπτώσεων από παλιούς μας καθηγητές. Τι εννοώ; Για παράδειγμα η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα (σε αρκετά σχολεία δεν ξεκίνησε ακόμη). Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι οι εκάστοτε καθηγητές που είχαμε στην σχολική μας πορεία δεν χρησιμοποίησαν ποτέ τον υπολογιστή ως διδακτικό μέσο. Άρα δεν έχουμε καμία «εμπειρία» ως μαθητές στο συγκεκριμένο διδακτικό αντικείμενο. Προσωπικά, πιστεύω ότι η εμπειρία που αποκτούμε όταν καθόμαστε στα θρανία (μέσω των καθηγητών μας) είναι εξίσου σημαντική με εκείνη που αποκτούμε όταν διδάσκουμε εμείς σε μία αίθουσα. Δηλαδή, ένας καθηγητής ξεκινάει να χτίζεται και να δομείται από τη φοίτησή του στο δημοτικό! Στην καλύτερη διατύπωση της θεωρίας θα μπορούσε να βοηθήσει ένας ψυχολόγος.

Βλέπουμε, λοιπόν, πολλές φορές, καθηγητές μεγάλης ηλικίας (άνω των 50 ετών) να δείχνουν μία αποστροφή προς τα «νέα» τεχνολογικά μέσα που χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία μέσα στην τάξη. Είναι ορατό το συναίσθημα του φόβου καθώς νιώθουν ότι δεν έχουν στα χέρια τους τον έλεγχο των νέων αυτών μηχανημάτων. Φυσικά, ο μεγαλύτερος φόβος δεν είναι η έλλειψη τεχνογνωσίας, αλλά η ίδια η παραδοχή της έλλειψης τεχνογνωσίας! Κανείς (συνήθως) δεν παραδέχεται την «α-γνωσία» του, αλλά αντίθετα προσπαθούν να κρυφτούν κάτω από τον μανδύα προτάσεων όπως: «έλα μωρέ τώρα, σιγά μη μας χρησιμεύσουν όλα αυτά», «εγώ μια χαρά έκανα το μάθημά μου και χωρίς αυτά τα μηχανήματα», «αυτά είναι για τους νέους» κ.ά.

Βέβαια, η φυγή τέτοιου είδους και η αποστροφή της νέας τεχνολογίας, (τονίζω κυρίως από τους ανθρώπους άνω των 50 ετών) είναι υπαρκτή στον ελλαδικό χώρο όχι μόνο στον εκπαιδευτικό κόσμο αλλά και στον ευρύτερο δημόσιο χώρο. Ωστόσο, οι νέες γενιές, δηλαδή, γεννημένοι στα μέσα της δεκαετίας του ’80 και μετέπειτα, είναι αρκετά εξοικειωμένες με τους υπολογιστές και γενικότερα τη χρήση νέων εποπτικών μέσω και οργάνων διδασκαλίας. Οπότε, έχει δημιουργηθεί μία νέα τάξη νεαρών εκπαιδευτικών, η δυναμική της οποίας θα εξαπλωθεί και στο σύνολο των σχολείων (ευελπιστώ). Στην πορεία αυτή βοήθησε ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι νέοι αυτοί εκπαιδευτικοί είχαν εικόνες και πρότυπα από τους δικούς τους καθηγητές. Είναι γνώστες του αντικειμένου και από τη θέση του μαθητή και από εκείνη του καθηγητή. Η διαδικασία αυτή λειτουργεί με την απόρριψη των αρνητικών στοιχείων ενός καθηγητή και την υιοθέτηση (όχι τυφλή υπακοή) των θετικών πλευρών του.

Σε λίγα χρόνια θα γίνουμε μάρτυρες ενός τεχνολογικού βομβαρδισμού στους εκπαιδευτικούς χώρους που θα συμβάλλει στην αλλαγή ολόκληρης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ελπίζω να είμαστε έτοιμοι και να φανούμε αντάξιοι στις προσδοκίες των μαθητών μας…

7 comments:

Anonymous said...

enas kathigitis einai kai anthrwpos swsta?o anthrwpos arxizei na xtizetai kai na domeitai oxi apo to dimotiko alla apo thn pro-sxoliki tou ilikia...ara to idio kai enas kathigitis..
bebaia to thema sto arthro sou einai allo..den einai aparaitita arnitiko na ginoume martures se ayto ton bombardismo pou les.. eyxaristo einai an katorthwsoun oi sunadelfoi sou na efarmosoun nees methodous pou tha exoun ws apotelesma mia pio energitiki didaskalia kai an o texnologia mporei na boithisei kalws..bebaia ola me metro kai auto to tonizw kyriws gia oti exei na kanei me texnologia kai thn xrhsh ths..
elpizw kai egw na eiste etoimoi na faneite antaksioi stis prosdokies twn mathitwn sas kai kata sunepeia tvn paidivn mas.

KitsosMitsos said...

Σημαντικότατο θέμα. Προσωπικά θεωρώ την εκπαίδευση ό,τι πιο σημαντικό για ένα κράτος.
Δυστυχώς δεν υπάρχει καθόλου εκπαίδευση για τους εκπαιδευτικούς σε θέματα ψυχολογίας, αντιμετώπισης διαμαχιών κτλ. Ούτε καν απλή αξιολόγηση - τουλάχιστον στην Ελλάδα.
Κρίμα γιατί είνια χαμένες ευκαιρίες.

stalamatia said...

Προφήτη για σκέψου τώρα που κάνουν και μάθημα σε συνομήλικους τους και σε μαγαλύτερους ακόμα.Άλλη περίπτωση και αυτή έτσι?

prophet81 said...

@anonymous χρησιμοποίησες τον όρο προσχολική ηλικία, κάτι που δείχνει ότι έχεις αρκετές γνώσεις στο θέμα και συνάμα ότι γνωρίζεις πως στην Ελλάδα, δυστυχώς, η προσχολική εκπαίδευση δεν βρίσκεται θέση που πρέπει και της αξίζει.
Χρησιμοποίησες, επίσης, τον όρο ενεργητική διδασκαλία, που αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά συστατικά μιας επιτυχημένης εκπαίδευσης. Όλα αυτά μοιάζουν ιδανικά στην θεωρία...ωστόσο ξέρουμε πολύ καλά ότι η θεωρία απέχει πολύ από την πράξη!
Αισιοδοξία υπάρχει και ελπίζω το μέλλον (δηλαδή τα παιδιά μας) να μας δικαιώσουν :)

prophet81 said...

@anonymous χρησιμοποίησες τον όρο προσχολική ηλικία, κάτι που δείχνει ότι έχεις αρκετές γνώσεις στο θέμα και συνάμα ότι γνωρίζεις πως στην Ελλάδα, δυστυχώς, η προσχολική εκπαίδευση δεν βρίσκεται θέση που πρέπει και της αξίζει.
Χρησιμοποίησες, επίσης, τον όρο ενεργητική διδασκαλία, που αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά συστατικά μιας επιτυχημένης εκπαίδευσης. Όλα αυτά μοιάζουν ιδανικά στην θεωρία...ωστόσο ξέρουμε πολύ καλά ότι η θεωρία απέχει πολύ από την πράξη!
Αισιοδοξία υπάρχει και ελπίζω το μέλλον (δηλαδή τα παιδιά μας) να μας δικαιώσουν :)

prophet81 said...

@kitsosmitsos έχεις απόλυτο δίκιο διότι η εκπαίδευση αποτελεκί το "Α" και το "Ω" για ένα υγιές κράτος. Δεν είναι τυχαίο ότι οι σημαντικότερες θεωρίες για την ανάπτυξη ενός κράτους στηρίζονται στην εκπαίδευση. Σας παρουσιάζω παρακάτω μερικές, χωρίς να σημαίνει ότι τις ασπάζομαι: η θεωρία του ανθρωπίνου κεφαλαίου τονίζει χαρακτηριστικά "οι σπουδαιότερες ατέλειες της οικονομίας διορθώνονται με την αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση". Επίσης, θα έχετε ακούσει σίγουρα, ειδικά όσοι ζείτε στα σύνορα, ότι"η καλύτερη θωράκιση για ένα κράτος δεν είναι ο στρατός αλλά η ανάπτυξή του" και πώς επιτυγχάνεται αυτό; Μα φυσικά μέσα από την βελτίωση της εκπαίδευσης.
Θέτεις για συζήτηση πάρα πολλά και πολύ σημαντικά θέματα, όπως αυτό της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών αλλά και τους ρόλους που καλείται να παίξει ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της διδακτικής του πορείας. Πολλές φορές πρέπει να αλλάζει φορεσιές και προσωπία ανάλογα με την περίσταση: γίνεται γονιός, γίνεται ψυχολόγος, γίνεται κοινωνικός λειτουργός, γίνεται .... ένα σωρό άλλα πράγματα και φυσικό είναι να φθείρεται αρκετά!
Όσον αφορά την αξιοποίηση είναι μια λέξη που στην Ελλάδα ακούγεται περίεργα, διότι κανείς μας δεν θέλει να αξιολογηθεί, διότι όλοι μας έχουμε να κρύψουμε κάτι. Μακάρι κάποια στιγμή να μας δοθεί η ευκαιρία να μιλήσουμε αναλυτικά για όλα αυτά.

prophet81 said...

@stalamatia έχεις απόλυτο δίκιο. Εκεί τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο μπερδεμένα! Και αυτό συμβαίνει διότι οι περισσότεροι που έρχονται στην εκπαίδευση ενηλίκων έχουν ναι μεν τεράστια εκπαιδευτική εμπειρία αλλά σε έναν τελείως διαφορετικό περιβάλλον όπως είναι αυτό της εκπαίδευσης ανηλίκων. Για να καταλάβουν, λοιπόν, τις πραγματικές ανάγκες των ενηλίκων, περνάνε αρκετά χρόνια, εις βάρος φυσικά των εκπαιδευομένων! Θα χαρώ να ακούσω τη δικιά σου άποψη για τους εκπαδευτές ενηλίκων, έτσι όπως τα έζησες δύο χρόνια τώρα.