(7) Αγαπητό μου ημερολόγιο...

Ξυπνήσαμε αρκετά νωρίς από τη ζέστη του δωματίου και από έναν ήλιο εκτυφλωτικό που διαπερνά τα παράθυρα και σε σκουντάει στον ώμο. Είναι η τελευταία μέρα στην Στοκχόλμη και για το λόγο αυτό έπρεπε να ετοιμάσουμε τις βαλίτσες μας. Με μισή καρδιά, βαριά βήματα και αμίλητοι διασχίσαμε τη Centralen και φτάσαμε στο τελευταίο μουσείο που προλαβαίναμε να δούμε, στο Vasa. Ως κλασικοί Έλληνες, το αφήσαμε για την τελευταία στιγμή, έτσι ώστε να έχουμε και τη χάρη και το όνομα!

Το Vasa είναι ένα παλιό πλοίο, το οποίο βυθίστηκε και μετά από αρκετά χρόνια το ανασύρανε από το βυθό και το ξανασυναρμολογήσανε κομμάτι κομμάτι. Αφού, λοιπόν, έβαλα για λίγο τον εαυτό μου στη θέση του Τζακ Σπάροου, αποφάσισα να ρίξω άγκυρα σε ένα κοντινό εστιατόριο. Πηγαίνοντας εκεί είδα για πρώτη φορά κάποιον άνθρωπο να "βιάζεται" στους δρόμους της Σουηδικής πρωτεύουσας να προλάβει προφανώς κάτι. Είδα επίσης μποτιλιάρισμα στους δρόμους (!) και έκλεισα τα μάτια και με τα δυο μου χέρια για να μη χρειαστεί να δω και άλλα και απομυθοποιήσω την εικόνα που έπλασα για τη Σουηδία (οκ, πλάκα κάνω).

Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι στο SWISS AIRBUS A321 των ελβετικών αερογραμμών και σε λίγο προσγειονόμαστε στη Ζυρίχη. Κάπου εδώ κατεβάζω το στυλό για να απολαύσω το υπέροχο ηλιοβασίλεμα που βλέπω από το δεξί παράθυρο του αεροπλάνου.

*Θα προσέξατε ότι δεν ανέφερα καθόλου τις Σουηδέζες...για ευνόητους λόγους! Άλλωστε τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται...

(6) Αγαπητό μου ημερολόγιο...

Η περιήγησή μας στο παραδοσιακό χωριό Skansen έγινε κάτω από καταρρακτώδη βροχή. Το πρωινό της Τρίτης κινήθηκε σε γρήγορους ρυθμούς με πολύ περπάτημα και ορθοστασία. Νιώθαμε το χρόνο να στενεύει απειλητικά και θέλαμε να δούμε ακόμα αρκετά πράγματα. Ένα από αυτά ήταν και το μουσείο τεχνολογίας, το οποίο έχει την ικανότητα να σε ταξιδεύει αιώνες πίσω. Είναι υπέροχη η αίσθηση να στέκεσαι δίπλα και σχεδόν να χαϊδεύεις το πρώτο αυτοκίνητο του Ford ή το πρώτο αεροπλάνο που φτιάχτηκε ποτέ. Γίνεσαι μέρος της ιστορίας και ταξιδεύεις πρώτη θέση στο χρόνο.

Ξαναβγαίνοντας πάλι πίσω στο φως από την κεντρική είδοσο του μουσείου, συνειδητοποιώ για μια ακόμη φορά την ικανότητα των Σουηδών να εκμεταλλεύονται και να αξιοποιούν στο έπακρο όσα έχουν στη διάθεσή τους. Ακόμα και το πιο απλό πράγμα έχουν τη δυνατότητα και την αισθητική να το αναδείξουν και να το μετατρέψουν σε μία κερδοφόρα επιχείρηση (π.χ. ένα μουσείο αστυνομίας ή βιολογικών προϊόντων)!

Το πάρκο για μια ακόμα φορά αποδεικνύεται παράδεισος και η καλύτερη λύση για να ξεκουραστούμε λιγάκι. Αν καθίσει κανείς για μία ώρα θα αντιληφθεί ότι αυτή η πόλη αγαπάει τα ζώα όσο και τους ανθρώπους. Κάποια μέρα ίσως πάρω και 'γώ το σκύλο μου Ιβάν και γίνουμε μόνιμοι δημότες Στοκχόλμης! Για το καλό και των δυο μας...

(5) Αγαπητό μου ημερολόγιο...

Η Δευτέρα έκρυβε μία από τις ομορφότερες εμπειρίες στη Στοκχόλμη. Ο γύρος ενός νησιού με ατομικά κανόε - καγιάκ! Τέσσερις Έλληνες θαλασσόλυκοι, λοιπόν, ξανοίχτηκαν στο πέλαγος και για τις τρεις επόμενες ώρες έγιναν ένα με το υγρό στοιχείο και τα αξιοθέατα της σκανδιναβικής φύσης. Ενώ το πρωί ξεκινήσαμε με βροχή, εν τέλει ένας ζεστός ήλιος μας συνόδευσε μέχρι το τέλος της διαδρομής, αφήνοντας επάνω μας τα σημάδια του (ειδικά στον Μ. που κατακοκκίνησε στο πρόσωπο)!

Με πόδια και χέρια βαριά από το κουπί αναζητήσαμε κάτι φαγώσιμο και κατόπιν σύραμε τα βήματά μας μέχρι το διπλανό πάρκο. Το γρασίδι μας υποδέχτηκε με τιμές που αρμόζουν σε επισκέπτες - τουρίστες και 'μείς απλά τις αποδεχτήκαμε.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, είναι πολύ σπάνιο να βρεις τόσο μεγάλα πράσινα πάρκα, αλλά ακόμα και αυτά που υπάρχουν, συνήθως συνοδεύονται από ταμπέλες που σε προειδοποιούν: "Μην πατάτε το πράσινο"!!!! Εδώ στη Στοκχόλμη τα πάρκα βοηθούν στο πάντρεμα ανθρώπων και πολιτισμών. Υπάρχει μία ειρηνική συνύπαρξη και οι επισκέπτες δένουν καταπληκτικά με το τοπίο. Πρόκειται για μια μεγάλη χύτρα, μέσα στην οποία ανακατεύονται με μαεστρία όλα τα "υλικά" που είναι απαραίτητα για να πετύχει η συνταγή της διαπολιτισμικότητας και της κοινωνικής ενσωμάτωσης.

Στρέφω το βλέμμα προς το δρόμο και παρατηρώ παντού ποδήλατα. Κυκλοφορούν ελάχιστα αυτοκίνητα, γεγονός που δείχνει πως τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι ικανά να καλύψουν τις ανάγκες των ντόπιων και των τουριστών. Το ποδήλατο εδώ είναι τρόπος ζωής. Τα πάντα έχουν φτιαχτεί με βάση πρώτα τον πεζό, μετά τον ποδηλάτη, μετά τα μέσα μαζικής μεταφοράς και στο τέλος τον οδηγό αυτοκινήτου! Κόρνα, φυσικά, ούτε για δείγμα...

(4) Αγαπητό μου ημερολόγιο...

Τις Κυριακές στην Ελλάδα τις έχω συνδυάσει με καφέ και εφημερίδα. Ε, λοιπόν, από την εικόνα αυτή έλειπε μόνο η κυριακάτικη εφημερίδα, καθώς φραπέ βρήκαμε στο "Φρέσκο", ένα ελληνικό μαγαζί χωμένο σε κάποιο από τα δρομάκια της Στοκχόλμης. Η παρουσία του ελληνικού στοιχείου ήταν έντονη, δημιουργώντας μια αίσθηση που αποκομίζει μόνο κάποιος που βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά από τη μητριά πατρίδα.

Μια τελευταία ρουφηξιά και ξεκινήσαμε για το μουσείο που περιλαμβάνει τα εκθέματα από το ναυάγιο του Τιτανικού. Χαζεύοντας το φωτογραφικό και όχι μόνο υλικό που υπάρχει εκεί, αναδύονται στο μυαλό μου εικόνες από την ταινία, η οποία από ότι φαίνεται είναι πολύ κοντά σ' αυτό που συνέβει στην πραγματικότητα. Το σημείο που άξιζε ήταν περίπου στη μέση του μουσείου, όπου ένα βίντεο εξηγούσε το πως κάποιοι άνθρωποι κατάφεραν να αντέξουν 3 και 4 ώρες στα παγωμένα νερά του ωκεανού. Για να γίνουν καλύτερα αντιληπτές οι συνθήκες και οι θερμοκρασίες για τις οποίες μιλάμε, υπήρχε τοποθετημένο ένα τεχνητό παγόβουνο και ο καθένας ακουμπούσε το χέρι του. Περιττό να σας πω ότι κανείς δεν άντεχε πάνω από 30 δευτερόλεπτα! Για φαντάσου...

Το τέλος της περιήγησης στο μουσείο βρήκε τις κοιλιές μας να γουργουρίζουν, οπότε και στραφήκαμε για ακόμα μια φορά στα παραδοσιακά τσορίσος (κάτι σαν χοτ ντογκ). Με γεμάτα τα στομάχια πήραμε το δρόμο του γυρισμού για το σπίτι, όπου και μας περίμεναν τα ποτά και μια τράπουλα. Η συνέχεια είναι λίγο πολύ προβλέψιμη. Στοιχήματα, καβγάδες, αγωνία, ποτά, ξηροί καρποί και φυσικά νικητές και ηττημένοι.

(3) Αγαπητό μου ημερολόγιο...

Σάββατο πρωί και το ξύπνημά μας συνοδεύεται από τους ήχους του τραγουδιού "Smooth criminal" (Michael Jackson) (επιλογή του Γ.), που ακούγεται μέσα από το you tube στο laptop. Το ίδιο ροκ κινήθηκε και ολόκληρο το πρωϊνό, όπου και καταλήξαμε σε ένα παραθαλλάσιο μαγαζάκι για μια παγωμένη μπύρα. Το μάτι μας έπεσε κατευθείαν στο βάθος του μαγαζιού όπου υπήρχαν ένα τραπέζι πινγκ πονγκ και τα γνωστά ξύλινα ποδοσφαιράκια! Οι θύμισες από την πατρίδα και τα παιδικά μας χρόνια δεν άργησαν να ξυπνήσουν και πριν το καταλάβουμε βρεθήκαμε βουτηγμένοι για τα καλά στο παιχνίδι. Φυσικά, ένα στοίχημα πάντα είναι αυτό που δίνει ενδιαφέρον στο παιχνίδι και ανάβει τα αίματα. Το αποτέλεσμα μετά από μία ώρα ήταν το μαγαζί να μετράει τις πληγές του και να προσπαθεί να ηρεμήσει από τους τέσσερις φανατισμένους και φωνακλάδες Έλληνες!

Γύρω στις 8 το απόγευμα το φαγητό ήταν έτοιμο και ως Έλληνες του εξωτερικού που κρατάμε τις παραδόσεις μας, καθίσαμε όλοι μαζί γύρω από το τραπέζι. Στη μέση τα ζυμαρικά και δίπλα μία κόκκινη σάλτσα, από τις καλύτερες που έχω φάει ποτέ. Τα συγχαρητήρια ανήκουν εξ ολοκλήρου στους οικοδεσπότες μας, στον Φ. και στην Φ.

Με γεμάτο στομάχι ξεκινήσαμε την βραδινή μας περιπλάνηση, η οποία τελικά είχε πιο άγριες διαθέσεις από εμάς. Οι πρώτες ακτίνες του ήλιου μας βρήκαν να τρώμε τσορίσος για να έρθουμε στα ίσα μας. Ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόμασταν τώρα...

(2) Αγαπητό μου ημερολόγιο...

Ο Δ. σήμερα κλείνει τα 28 και το πρωϊνό τον βρήκε μαζί με την παρέα να τρώει kanelbulle (κάτι σαν κέικ) και να πίνει καφέ σε ένα απίστευτο μαγαζάκι στη μέση ενός τεράστιου δάσους, δίπλα στη λίμνη. Ειδυλλιακό τοπίο για να διώξει κανείς τις πρωινές τσίμπλες από τα μάτια. Ξυπνήσαμε (ευτυχώς) σήμερα με έναν τεράστιο ήλιο πολλά υποσχόμενο. Αυτό είδανε και τρεις μικρές σουηδέζες, οι οποίες αναζητήσανε λίγη δροσιά βουτώντας στα σκοτεινά νερά της λίμνης. Σκέφτομαι ότι αυτοί οι άνθρωποι ξέρουν να εκτιμούν το παραμικρό και φυσικά πάνω σε αυτή τη βάση ξέρουν να αξιοποιούν και την παραμικρή ευκαιρία που έχουν.

Για να βγούμε στο κέντρο της Στοκχόλμης διασχίσαμε αρκετές κατοικίσιμες περιοχές. Εντύπωση προκαλούν τα γυμνά παράθυρα των πολυκατοικιών. Δεν υπάρχουν κουρτίνες, δεν υπάρχουν παντζούρια, δεν υπάρχουν μπαλκόνια. Για εμάς τους Έλληνες είναι περίεργο κάτι τέτοιο, αλλά αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη από μπαλκόνια, διότι το καλοκαίρι διαρκεί ελάχιστα και όσο διαρκεί τους αρέσει να το περνάνε στα δημοτικά πάρκα. Πάρκα που ξεφυτρώνουν από το πουθενά και πραγματικά μέσα στην καρδιά της σουηδικής πρωτεύουσας. Ένα παιδάκι περίπου 5 ετών βγάζει τα παπούτσια, σηκώνει τη φούστα λιγάκι για να μην τη βρέξει και βάζει τα πόδια της στο συντριβάνι. Ψάχνω να βρω τους γονείς της και τελικά τους συναντώ με το βλέμμα λίγο πιο πίσω στα σκαλιά του πάρκου. Όχι μόνο δεν μαλώνουν το παιδάκι, αλλά ίσα ίσα το ενθαρρύνουν να παίξει κι άλλο με το νερό. Σε λίγο το ένα παιδάκι έγιναν δύο και φαντάζομαι ότι θα ακολούθησαν και άλλα. Απομακρύνομαι και μέσα στο μυαλό μου αντηχούν οι στριγγλιές της ελληνίδας μάνας σε ανάλογη περίπτωση: "Μαρίαααααα, βγες τώρα αμέσως από 'κεί. Θα σε τσακίσω αν λερώσεις το φόρεμά σου! Δεν μ' ακούς ε; Τώρα θα δείς!".

Είμαστε τόσο διαφορετικοί λαοί! Ψάχνω να βρω κάποιες απαντήσεις και συμβουλεύομαι τον φίλο μου Φ. που ζει τα τελευταία δύο χρόνια στη Στοκχόλμη. Καταλήξαμε στο γεγονός ότι οι άνθρωποι εδώ παντρεύονται αρκετά νέοι, κάτι που αυτόματα τους δίνει το πλεονέκτημα ως γονείς να είναι πολύ πιο κοντά στα παιδιά τους. Ξέρουν να χαρούν τη ζωή και δεν φοβούνται να το μεταδώσουν αυτό και στα παιδιά τους. Ευτυχισμένος, τελικά, ίσως είναι ο άνθρωπος που είναι απαλλαγμένος από κόμπλεξ. Βέβαια, αξίζει να αναφέρουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι που παντρεύονται σχετικά νωρίς, ζούνε σε μία χώρα που έχει αρνητική ανεργία, που τους δίνει τη δυνατότητα να δουλέψουν, να πληρωθούν καλά χρήματα, να έχουν καλή ασφάλιση, να έχουν γενικότερα ένα κοινωνικό κράτος το οποίο θα τους στηρίξει σε κάθε δύσκολη στιγμή της ζωής τους. Αυτοί οι άνθρωποι, λοιπόν, δεν εξαρτώνται από τους γονείς τους. Κερδίζουν την οικονομική και προσωπική τους ανεξαρτησία μόλις γίνουν 18 ετών. Γι' αυτό και στα πάρκα υπήρχαν δεκάδες καροτσάκια πίσω από τα οποία δεν υπήρχε ένα παππούς ή μία γιαγιά (όπως συμβαίνει στην Ελλάδα), αλλά υπήρχε ένας νεαρός άντρας ή μια νεαρή γυναίκα, όπως είναι και το σωστό για την ανατροφή του παιδιού.

Μπορεί να βρίσκομαι 3.2οο χιλιόμετρα μακριά από την Ελλάδα, αλλά η σύγκριση έρχεται ανεπαίσθητα...

Σήμερα οφείλω να ομολογήσω ότι γυρίσαμε ένα μεγάλο μέρος της πόλης, χρησιμοποιώντας σχεδόν όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς που διαθέτει η Στοκχόλμη και πιστέψτε με είναι αρκετά (μετρό, αστικά λεωφορεία, τραμ, πλοία!). Γύρω στις 11 το βράδυ τα βήματά μας κατέληξαν για το πρώτο ποτό στην ταράτσα ενός κτηρίου με θέα-πιάτο την δυτική πλευρά της πόλης. Ψάχνω να βρω και να τσεκάρω τα κυριότερα κτήρια-μνημεία, αλλά εγκαταλείπω την προσπάθεια γρήγορα καθώς κανένα από αυτά δεν είναι φωτισμένα! Πέρα από τους κεντρικούς δρόμους που έχουν φωτισμό, κατά τα άλλα η πρωτεύουσα μοιάζει να βυθίζεται στο σκοτάδι της νύχτας.

Το κρύο αρχίζει να γίνεται πλέον αισθητό, καθώς μετακινούμαστε στο μπαρ όπου θα κλείσουμε τη βραδιά. Άνετοι άνθρωποι, χωρίς ενδοιασμούς, άκρως κοινωνικοί, έως και προκλητικοί σε κάποιο βαθμό. Η στάση και η συμπεριφορά τους αναιρεί αυτόματα το μύθο που σκέπαζε χρόνια τώρα τις σκανδιναβικές χώρες και τους κατοίκους τους. Κάθε άλλο παρά ψυχροί λαοί είναι. Μακάρι να είχαν όλοι την "ψυχρότητά" τους!

(1) Αγαπητό μου ημερολόγιο...

Στο check in της Ζυρίχης θυμήθηκα την Α. που κάθε φορά στο τηλέφωνο με αποκαλεί "ανάποδο χρόνο"! Κάπως έτσι αισθάνθηκα στην αίθουσα αναμονής, λίγα λεπτά πριν επιβιβαστώ στο αεροπλάνο για Στοκχόλμη. Σχεδόν όλος ο κόσμος επιλέγει μεσογειακές περιοχές για τις καλοκαιρινές του διακοπές, με συντροφιά τον ήλιο και τη θάλασσα. Η παρέα όμως φέτος επέλεξε μία από τις σκανδιναβικές χώρες. Η Σουηδία πάντα με εξίταρε ως κράτος με ένα από τα καλύτερα κοινωνικά συστήματα και να που μου δόθηκε επιτέλους η δυνατότητα να την δώ από κοντά.

Παρ' όλο που ξεκινήσαμε από την Ελλάδα με 34 βαθμούς κελσίου και φυσικά κοντομάνικο, βρεθήκαμε μέσα σε 4 ώρες στους 10 βαθμούς και με απαραίτητα αξεσουάρ την ζακέτα και την ομπρέλα. Η βροχή έπεφτε ασταμάτητα, όμως οι άνθρωποι εδώ φέρονται με φυσικότητα, λες και είναι από χρόνια έτοιμοι σε τέτοιες συνθήκες! Ευχάριστη έκπληξη τα μικρά παιδάκια, που αντί οι γονείς να τα κλείνουν σπίτι για να μη βραχούν και "λιώσουν", τα φορούν την αδιάβροχη στολή του σκι (για να είναι από μέσα στεγνά) και τα αφήνουν να τσαλαβουτάνε και να παίζουν ασταμάτητα με το νερό. Αντίκριζες στο βλέμμα τους μία αίσθηση ελευθερίας, που αγκάλιαζε τη φύση με αγάπη και αθωότητα, μακριά από τη σοβαρότητα και τη σοβαροφάνεια που τις περισσότερες φορές μας οδηγεί στο να χάνουμε μικρές μα τόσο σημαντικές στιγμές της ζωής μας.

Λίγο οι πτήσεις και πολύ περισσότερο οι εικόνες της πρωτεύουσας που περνάνε ασταμάτητα σαν κινηματογραφικό καρέ μπροστά από τα μάτια μου, με κάνουν να χάσω την αίσθηση του χρόνου. Δεν πιστεύω στα μάτια μου όταν βλέπω το ρολόι του μετρό να δείχνει μόλις 11 το πρωί. Αν με ρωτούσες δευτερόλεπτα πριν θα σου απαντούσα με περίσσια βεβαιότητα ότι η ώρα είναι 7 το απόγευμα! Βέβαια για τους Σουηδούς το πρωί, το απόγευμα και το βράδυ είναι έννοιες σχετικές, καθώς αυτή την περίοδο ο ήλιος ανατείλει στις 3 τα ξημερώματα και δύει στις 11 το βράδυ. Το απόλυτο (σχετικό και αυτό) σκοτάδι δηλαδή απλώνεται στην πόλη μόνο για 3 με 4 ώρες! Περίεργη αίσθηση για το βιολογικό μας ρολόι αλλά θα έλεγα μέχρι στιγμής αντιμετωπίσιμη.

Πέμπτη βράδυ και η Στοκχόλμη κινείται σε χαλαρούς ρυθμούς. Οι περισσότεροι στα μαγαζιά είναι άλλης εθνικότητας, κυρίως τουρίστες και φοιτητές. Οι Σουηδοί άλλωστε περιμένουν την Παρασκευή και το Σάββατο για να βγουν και να ξεφύγουν από την καθημερινότητά τους. Το τελευταίο δρομολόγιο του μετρό στις 12:40 βρίσκει μια παρέα 4 Ελλήνων να κατευθύνονται προς τις φοιτητικές εστίες. Θα προλάβουν μέχρι τις 4 τα ξημερώματα να φάνε, να πιούνε, να συζητήσουν, να τσακωθούν και να ξαναμωνιάσουν. Γι' αυτό άλλωστε δεν είναι οι φίλοι;

"...βρήκα δυό μάτια να αγαπώ, παρέα για να πίνω, φίλους για να τσακώνομαι και ότι έχω να τους δίνω..." (Μίλτος Πασχαλίδης)

Το "ξημερώσαμε" και σήμερα...